Een brand meemaken is erg ingrijpend. Voor volwassenen en zeker ook voor kinderen. Hoe je als ouder je kind kunt helpen bij de verwerking legt kinderpsycholoog Tischa Neve uit.
Kinderpsycholoog en opvoedkundige Tischa Neve: "Het is heel normaal als je kind de brand met legoblokjes naspeelt"
Een brand meemaken, dat is een heftige ervaring. Niet alleen voor jou, maar ook voor je kinderen. Hoe ga je daar als ouder mee om? Wij vroegen het kinderpsycholoog Tischa Neve.
Reageren kinderen anders op een brand dan volwassenen?
"Meestal wel. Volwassenen hebben direct ‘grotemensenzorgen’: waar moeten we slapen? Hoe zit met de verzekering? Welke spullen zijn verloren gegaan? Kinderen, zeker tot een jaar of 10, denken daar niet over na. Zij leven in het hier en nu. Het ene moment worden ze overvallen door een huilbui, het andere moment zijn ze weer onbezorgd aan het spelen en verdwijnen de emoties naar de achtergrond."
Hoe begeleid je je kinderen in de eerste uren na de brand?
"Meestal is het verstandig om kinderen niet te lang bloot te stellen aan de gebeurtenis. Breng ze even ergens anders onder, bij de buren of bij opa en oma bijvoorbeeld. Als jij heel emotioneel bent, is het voor een kind niet fijn om dat te zien. Je wilt ook voorkomen dat ze halve flarden meekrijgen van de gesprekken.
Stel, ze horen iemand zeggen ’we weten niet of het te redden valt’, dan kan een kind denken dat het hele huis verloren is, terwijl het misschien alleen maar over het schuurtje in de tuin ging. Maar ook al breng je ze even ergens anders, sluit ze niet buiten en wees er snel weer voor ze. Ze hebben je keihard nodig."
Hoe merk je of je kind de emoties loslaat of juist opkropt?
"Dat is lastig. Het ene kind uit zich makkelijker dan het andere kind. Maar ik denk dat je dat als ouder wel merkt, jij kent je kind tenslotte het beste. Het allerbelangrijkste is dat je blijft praten en dat je goed op ze blijft letten. Zeker als je van je kind weet dat hij of zij niet gemakkelijk over gevoelens praat. Kijk ook niet raar op als ze de brand tekenen, of als ze het naspelen met poppen of legoblokjes. Dat is heel normaal. Het is een stukje verwerking."
Help kinderen de brand verwerken
Heb je kinderen en waren ook zij betrokken bij de brand in huis? Klaverblad heeft in samenwerking met kinderpsycholoog Tischa Neve het e-book ‘Verwerkverhaaltjes’ ontwikkeld. Hierin zijn korte verwerkverhaaltjes te lezen die kinderen helpen bij het verwerken van de brand.
Hoe ga je dat gesprek aan?
"Door er gewoon naar te vragen. We zijn vaak bang om onze kinderen moeilijke vragen te stellen, maar dat is echt niet nodig. Stel gewoon een open vraag en je krijgt meestal een eerlijk antwoord. Denk je er nog wel eens aan? Maakt het je bang? Erover praten is heel belangrijk. En dat geldt ook voor jezelf, hè. Laat ze weten hoe je er zelf in staat, dan geef je ze de ruimte om zelf ook emoties te laten zien. Het mag er zijn."
Een brand laat vaak zijn sporen na. En die zijn niet altijd zichtbaar. Erover praten helpt, maar is niet altijd makkelijk. Als ouder kun je dan wel wat hulp gebruiken.
Maar je kunt je kind toch niet opzadelen met al je eigen emoties?
"Dat moet je zeker niet doen. Maar je moet ze ook niet voorliegen. Kinderen voelen echt alles aan. Zeg gewoon eerlijk dat je zelf ook verdrietig bent. En geef ze het vertrouwen dat het goed komt en dat jij alle praktische dingen regelt. Wat die dingen dan precies zijn, hoef je niet met ze te delen. Het is wel fijn om ze een beetje mee te nemen in het proces. Bijvoorbeeld door samen nieuwe spullen uit te zoeken als er meubels vervangen moeten worden en het ze te vertellen als je weet wanneer je weer terug naar huis kunt bijvoorbeeld."
En meteen weer naar school?
"De meeste kinderen vinden het fijn om het normale ritme zo snel mogelijk weer op te pakken. De hele dag alleen zijn met je eigen gedachten werkt vaak averechts. Breng de juf of meester wel even op de hoogte. Het is sowieso belangrijk dat er ook andere mensen zijn die de vinger aan de pols houden. Dan kan je kind bij hen terecht als dat even niet bij jou kan."
Tischa Neve, kinderpsycholoog en opvoedkundige
"In een vliegtuig zeggen ze altijd dat je eerst zelf een zuurstofmasker op moet zetten en daarna pas bij je kind. Dat geldt hier ook."
Wat doe je als je kind nachtmerries krijgt over de brand?
"Die moet je altijd serieus nemen. Een nachtmerrie is vaak een herbelevenis van een bepaalde gebeurtenis. Wees er voor ze als ze wakker worden en leg ze uit dat het erbij kan horen. Dat het even moeilijk is, maar ook heel logisch na zo’n brand. Het is simpelweg een signaal dat de gebeurtenis nog niet helemaal verwerkt is.
Sowieso is het helemaal niet gek als je kind zich anders gedraagt of een beetje terugvalt in de ontwikkeling, bijvoorbeeld in het zindelijk worden. Dat is logisch na zo’n heftige gebeurtenis en herstelt zich met ups en downs. Als het lang duurt, is het wel verstandig om hulp te zoeken en bijvoorbeeld even langs de huisarts te gaan."
Wat moet je absoluut niet doen?
"Wat je absoluut niet moet doen, is doen alsof het er niet is. En vergeet ook niet dat jouw emoties er óók mogen zijn. Je hebt zelf ook wat te verwerken. In een vliegtuig zeggen ze altijd dat je eerst zelf een zuurstofmasker op moet zetten en daarna pas bij je kind. Dat geldt hier ook. Zelfzorg is net zo belangrijk als de zorg voor je kind."
Klaverblad Helpt
Een ingrijpende gebeurtenis als brand, inbraak of een aanrijding veroorzaakt veel materiële schade. Als verzekeraar lossen we dat graag voor je op. En ook helpen we je bij het verwerken van de emotionele schade. Bij Klaverblad draait het namelijk om mensen.